• Ana səhifə
• Abidələrimiz
  • Şuşa
  • Ağdam
  • Füzuli
  • Laçın
  • Kəlbəcər
  • Qubadlı
  • Zəngilan
  • Cəbrayıl
  • Xocalı
  • Xocavənd
  • Tərtər
  • Ağdərə
  • Qazax
  • Ermənistan
• Fotoittiham
• Layihə
  • Ümumi məlumat
  • Ədəbiyyat siyahısı
  • Hazırlayanlar
• Əlaqə

Ağdərə rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahidi. Mərkəzi Ağdərə şəhəridir. Sahəsi 1150 km², əhalisi 12 min 100 nəfər qeydiyyatdadır (01.04.2024). SSRİ dövründə yaradılmış və Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra ləğv edilmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin (DQMV) tərkibinə daxil idi. Rayon 13 oktyabr 1992-ci il tarixində Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 327 saylı qərarı ilə ləğv edilmişdi. 2023-cü ildə rayonun yenidən yaradılması ilə bağlı qanun layihəsi Milli Məclisin müzakirəsinə təklif edilmişdir. 5 dekabr 2023-cü ildə ayrılaraq yenidən müstəqil rayon olmuşdur. 1991-ci il noyabrın 26-da Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin qanunu ilə Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti inzibati ərazi vahidi ləğv olunmuşdur. Qanuna əsasən Mardakert rayonunun adı dəyişdirilərək Ağdərə rayonu adlandırılmış və respublika tabeli rayonların sırasına daxil edilmişdi.

1993-cü il iyulun 7-də ermənilər Xankəndidən 62 kilometr şimalda yerləşən, həmçinin keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin tərkibinə daxil olan beş inzibati rayondan biri - Ağdərə rayonu və onun kəndlərini işğal etmişdilər. İşğala qədər Ağdərənin 14 kəndində (Sırxavənd, Bəşirlər, Qaraşlar, Qaralar, Baş Güneypəyə, Orta Güney, Xatınbəyli, Manikli, Tellibinə, Narınclar, Çərəktar, İmarət-Qərvənd, Umudlu, Yeni Qaralar) və Gəncxana sovxoz qəsəbəsində 14 mindən çox azərbaycanlı yaşayıb və işğal zamanı rayonun bütün əhalisi öz doğma yurdlarından məcburi köçkün düşərək Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində məskunlaşmışdılar. 2023-cü ilin 19-20 sentyabr tarixlərində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin antiterror tədbirləri nəticəsində Ağdərə Azərbaycan nəzarətinə qayıdıb. Prezident İlham Əliyev oktyabrın 15-də Ağdərə şəhərində Azərbaycanın Dövlət Bayrağını ucaldıb.

İnzibati Ərazi Bölgüsü Təsnifatına əsasən, hazırda işğaldan azad edilmiş Ağdərə rayonunda 1 şəhər, 1 qəsəbə və 57 kənd var. Rayona Ağdərə şəhəri, Şıxarx qəsəbəsi, Ağabəyyalı, Aşağı Oratağ, Dəmirli, Qasapet, Baş Güneypəyə, Canyataq, Gülyataq, Çardaqlı, Lüləsaz, Meqrelalay, Çaylı, Suqovuşan, Təpəkənd, Çərəktar, Çıldıran, Dəvədaşı, Mehmana, Dovşanlı, Bazarkənd, Hayad, Heyvalı, Yayıcı, Həsənqaya, Çiləbürt, Göyarx, Maralyansarov, Həsənriz, Xatınbəyli, İmarət Qərvənd, Çapar, Zardaxaç, Kiçik Qarabəy, Kolatağ, Damğalı, Qızılqaya, Yuxarı Oratağ, Qızıloba, Seysulan, Yarımca, Qozlu, Qozlukörpü, Məlikli, Qazançı, Narınclar, Orta Güneypəyə, Sırxavənd, Ballıqaya, Bəşirlər, Qaraşlar, Talış, Ulu Qarabəy, Umudlu, Zəylik, Vəngli, Çormanlı, Şahmansurlu, Yeni Qaralar kəndləri daxildir.

Müqəddəs Yelisey məbəd kompleksi

Müqəddəs Yelisey məbəd kompleksi Murovdağın ətəyində, Ağdərə rayonunun Suqovuşan və Təpəkənd kəndləri arasında yerləşən tarix-memarlıq kompleksidir. Kompleksə daxil olan ilk tikililərin inşası Qafqaz Albaniyasının Arşakilər sülaləsindən olan hökmdarı III Mömin Vaçaqanın adı ilə bağlıdır. Monastır kompleksi mürəkkəb relyefə malik dağlıq ərazidə yerləşir. Monastırın yerləşdiyi təpənin ətrafı sıldırım qayalar və sıx meşəliklə əhatə olunmuşdur ki, bu da abidəyə yaxınlaşmanı mürəkkəbləşdirir. Təpənin kompleks yerləşən cənub tərəfi vertikal qayalıq şəklində formalaşıb, digər üç tərəfdən isə təpə möhkəm qala divarları ilə əhatə olunub. Kompleksə kafedral kilsə, yeddi sovməə, qədim məzarlıq və digər dağılmış tikililər daxildir.

Ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı

MEMARLIQ ABİDƏLƏRİ

ARXEOLOJİ ABİDƏLƏR

Yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı

MEMARLIQ ABİDƏLƏRİ